تست کتل (Cattell 16PF)

تست شخصیت ۱۶ عاملی کتل
Cattells 16 Personality Factors

تست کتل (Cattell) یکی از آزمون های شخصیت شناسی مشهور دنیاست که توسط ریموند کتل از روانشناسان مشهور دنیا طراحی شده است. این آزمون دارای ۱۸۷ پرسش است. هر پرسش دارای سه گزینه: الف، ب و گزینه میانی است. تست کتل ۱۶ فاکتور شخصیتی را مشخص می کند. تست کتل برای پیشرفت تحصیلی، مشاوره ازدواج، استخدام،خانواده درمانی و پژوهشی بسیار کاربردی است.

ریموند کتل (۱۹۷۳)، شخصیت را به ۱۶ بعد اساسی که آن‌ها را صفات عمقی نامید کاهش داد و با استفاده از روش تحلیل عوامل، تست شخصیت۱۶ عاملی کتل (PF16) را در پنج فرم A,B,C,D,E ساخت که بر اساس آن می‌توان ارزیابی کاملی از شخصیت هر فرد، به دست آورد.
PF16 یک پرسشنامه باقابلیت نمره‌گذاری عینی است که بر مبنای پژوهش‌های بنیادی درروان شناسی جهت فراهم آوردن کامل‌ترین پوشش شخصیت ممکن در یک‌زمان کوتاه آزمون کردن است. این پرسشنامه در مطالعات بسیار زیادی جهت ارزیابی و بررسی ویژگی‌های شخصیتی به کار گرفته‌شده است. ۱۶PF به زبانه‌ای مختلف ترجمه‌شده است و مطالعات بین فرهنگی در اروپای شرقی، خاورمیانه، استرالیا و کانادا صورت گرفته و پژوهش‌های مختلف روایی آزمون را نشان داده است.

کتل این تست را با استفاده از فهرست صفات شخصیت که توسط آلپورت و اودبر (۱۹۳۶) از ادبیات روانشناسی و روان‌پزشکی تدوین‌شده بود و شامل ۴۵۰۵ صفت بود تدوین کرد که در مرحله اول این صفات را به ۱۷۱ رگه محدود کرد و نهایتاً پس از محاسبه همبستگی متقابل این رگه‌ها و با استفاده از روش تحلیل عاملی آن‌ها را به ۳۶ بعد تقلیل داد. وی نهایتا پس از تحلیل عاملی مجدد ۱۶ عامل متمایز را تبیین کرد و به‌عنوان پرسشنامه ۱۶ عاملی کتل (۱۶PF) مطرح ساخت.

کاربردهای تست کتل
تست ۱۶ عاملی کتل در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارد:

۱-استخدام: در زمینه‌ منابع انسانی برای سنجش تطابق شغل می توان از تست کتل استفاده کنیم. به طور مثال از افرادی که شخصیت آنها پیرو است نباید انتظار مدیریت یا رهبری داشت. فردی که خلاقیت پایینی دارد مناسب واحد طراحی نیست. کسی که صبر کافی ندارد مناسب شغل اپراتوری نیست. افرادی که به صورت طبیعی مضطرب هستند برای شغل‌های پراضطراب مثل شغل پلیس یا آتشنشان مناسب نیستند. در بسیاری از موارد ما شناخت کافی از نیروهایی که استخدام میکنیم نداریم و از فردی بسیار درونگرا انتظار داریم در روابط عمومی موفق باشد در حالی که این فرد درقسمت‌های دیگر سازمان بسیار موفق‌تر است.

۲- استعدادیابی: تست کتل همچنین دراستعدادیابی تحصیلی دانش آموزان و انطباق شخصیت با رشته برای دانش‌آموزان میتوانید تاثیرگذار باشد. البته از تست هوش کتل میتوان برای این مورد بیشتر بهره گرفت.

۳- تست کتل قبل از ازدواج: یکی از پرکاربردترین تست های شخصیت در مشاوره قبل از ازدواج است و در حال حاضر در کنار تست های شناخته شده ای مثل تست MBTI و تست NEO-PIR در جلسات مشاوره ازدواج مورد استفاده قرار می گیرد. چون بر اساس پرسشنامه کتل ، ویژگی های شخصیتی انسان در موقعیت های گونان از ثبات نسبی برخوردارند و کسانی که قصد دارند سال ها در کنار هم زندگی کنند با توجه به نتایج تست کتل ، این فرصت در اختیارشان قرار می گیرد که بتوانند آینده رابطه را با توجه به تیپ های شخصیتی ای که دارند پیش بینی کنند.

روانشناسان و مشاوران این امکان را دارند که در مواردی که همسران درگیر کشمکش و دعواهای زناشویی می شوند، از نتایج این پرسش نامه استفاده کنند تا ریشه تعارضات پیدا شود.

عامل ها(فاکتورهای) تست کتل
مردم آمیزی یا مردم گریزی
با هوشی یا کم هوشی
روان رنجور خویی یا پایداری هیجانی
سلطه یا تسلیم
سرزندگی یا دل مردگی
خلق استوار یا خلق نارس و وابسته
جسارت یا ترس
حساسیت هیجانی یا کله شقی
شکاک بودن یا اعتماد داشتن
خیال پردازی یا عمل گرایی
ظریف کاری یا سادگی بی ظرافت
بی اعتمادی مضطرب کننده یا اعتماد همراه به آرامش